Probeer deze drie tips voor betere gebiedsontwikkeling
Bezorgt gebiedsontwikkeling u hoofdbrekens? Geen zorgen, u bent niet de enige. Overheden, investeerders en ontwikkelaars door heel Nederland kampen met grote ruimtelijke uitdagingen. Maar hoe zorgt u nu voor een voortvarende start van een complex gebiedsontwikkelingsproces?
Provincies, regio’s en gemeentes staan voor een enorme bouw- en transformatieopgave. Aan de ene kant is er grote behoefte aan nieuwe locaties ‘in de weilanden’ om te bouwen. Aan de andere kant is grootschalige gebiedsontwikkeling nodig via transformatie van verouderd of leegstaand vastgoed en on(der)benutte terreinen. Daarbij moeten gebiedsontwikkelaars ook nog rekening houden met aspecten zoals:
Duurzaamheid
Circulariteit
Bereikbaarheid
Levendigheid
Klimaat
Kortom: it’s complicated. Daarom in deze blog een aantal tips om ingewikkelde gebiedsontwikkeling net iets gemakkelijker te maken.
1. Breng belangen meteen op tafel
Bij de meeste gebiedsontwikkelingen zijn zowel publieke als private partijen betrokken. Gebeurt deze publiek-private samenwerking op een goede manier, dan maakt dit gebiedsontwikkelingen goedkoper, sneller en beter.
Daarbij is het wel cruciaal dat aan het begin van de samenwerking alle belangen van verschillende partners op tafel komen. Hoe scherper de gelijkenissen en verschillen tussen deze belangen inzichtelijk zijn, hoe kleiner de kans dat er later problemen ontstaan.
Een handige methode om dit te doen is het formuleren van de zogeheten triple win. Hiermee maakt u ieders individuele doelen, de gezamenlijke doelen en het maatschappelijke doel inzichtelijk op een canvas.
”Hoe scherper de gelijkenissen en verschillen tussen deze belangen inzichtelijk zijn, hoe kleiner de kans dat er later problemen ontstaan.
2. Maak een gezamenlijke business case
Het concretiseren van een business case maakt snel duidelijk of een gebiedsontwikkeling de moeite waard is. Uiteraard redeneert elke samenwerkingspartner altijd vanuit een eigen business case, maar het is minstens zo belangrijk om ook een gezamenlijke business case te formuleren. Hierin staan de kosten en opbrengsten van een samenwerking over een bepaalde looptijd.
Het voordeel is dat dit meteen helder maakt waar de grootste uitdagingen zitten in de gebiedsontwikkeling als geheel. Vergeet daarbij niet om ook een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) te bepalen. Vooral voor overheden maakt dit de financiële consequenties inzichtelijk.
”Het concretiseren van een business case maakt snel duidelijk of een gebiedsontwikkeling de moeite waard is.
3. Vorm een gelijkwaardige publiek-private alliantie
In een traditionele verhouding werken publieke en private partijen samen als opdrachtgever en opdrachtnemer. Voor gecompliceerde gebiedsontwikkelingen ligt echter een gelijkwaardige samenwerking meer voor de hand. Publieke en private partners zijn namelijk sterk afhankelijk van elkaar om een specifiek resultaat te behalen. Overheden kunnen zo volledig sturen op het gewenste einddoel.
Marktpartijen hebben daarentegen meer vrijheid om naar eigen inzicht de uitvoering vorm te geven. Maak hierbij wel vooraf heldere afspraken over de governance en besluitvormingsstructuren. Dat voorkomt een hoop onrust later in het proces. Hierbij kan het helpen een onafhankelijke proces- of projectmanager aan te stellen.
”In een traditionele verhouding werken publieke en private partijen samen als opdrachtgever en opdrachtnemer. Voor gecompliceerde gebiedsontwikkelingen ligt echter een gelijkwaardige samenwerking meer voor de hand.
Advies nodig op het gebied van gebiedsontwikkeling?
De in deze blog genoemde tips zijn ‘best practices’ waarmee organisaties door heel Nederland een stevig fundament kunnen leggen voor een toekomstbestendige gebiedsontwikkeling – inclusief het aanboren van additionele financiering.
Behoefte aan meer advies op dit vlak? ERAC is als project- en subsidieadviseur betrokken bij diverse gebiedsontwikkelingstrajecten in Nederland. Een voorbeeld is de transformatie van de Utrechtse Merwedekanaalzone naar een levendige en duurzame stadswijk. En de realisatie van de slimste wijk ter wereld in Helmond: Brainport Smart District.
