Europa na de verkiezingen: Wat nu?
Op 6 juni gingen Nederlanders als een van de eersten naar de stembus voor de Europese verkiezingen. De uitslagen die bekend werden op 9 juni toen ook de stemmen uit de andere 27 lidstaten waren geteld, lieten zien dat rechts-conservatieve en Europa-sceptische partijen weliswaar in populariteit zijn gegroeid maar dat de centrumpartijen hun meerderheid in Parlement behouden. Bij ERAC kijken we voorbij de politieke analyse en richten we ons op wat deze verkiezingen betekenen voor de toekomst van Europa.
Een nieuw hoofdstuk voor Europa
Van 16 tot 19 juli komen de 720 nieuwe parlementariërs samen in Straatsburg voor de eerste plenaire sessie van het Europees Parlement. Tijdens deze bijeenkomst kiezen zij hun nieuwe voorzitter en vicevoorzitters, en verdelen zij de zetels in de parlementaire commissies. Deze commissies, ongeveer 20 in totaal, zijn zeer belangrijk omdat het Europees Parlement samen met de Raad van Ministers besluit over (het merendeel van) nieuwe wet- en regelgeving. De samenstelling van iedere commissie wordt bepaald door de verschillende Europese fracties, rekening houdend met de zetelverdeling in het Europees Parlement.
Europees leiderschap
Hoewel de Europese Verkiezingen primair gaan over de samenstelling van het Europees Parlement, heeft de uitslag ook grote invloed op de samenstelling van de Europese Commissie. Voorafgaand aan de verkiezingen hebben Europese partijen “Spitzenkandidaten” benoemd, zoals de huidige voorzitter Ursula von der Leyen van de Christendemocraten in Duitsland en de Nederlandse Bas Eickhout namens GroenLinks voor de Groenen. Ondanks de kandidatuur van Von der Leyen, Eickhout en andere Spitzenkandidaten, is het aan de Europese Raad om daadwerkelijk een nieuwe kandidaat-voorzitter voor te dragen.
De 27 regeringsleiders komen deze week (27 en 28 juni) bijeen in Brussel om zich over die vraag te buigen en te bepalen wie volgens hen het volgende gezicht van de Europese Commissie moet worden. Daarna is het aan het Europees Parlement om de door de Raad gekozen kandidaat wel of niet te steunen.
Na de benoemingen
Als het Europees Parlement de kandidaat-voorzitter steunt, speelt het ook een belangrijke rol bij de samenstelling van het kabinet van Eurocommissarissen. De Europese Commissie bestaat uit 27 leden – één per EU-lidstaat – voorgedragen door de nieuwe voorzitter. Elk lid van de Commissie heeft zijn eigen beleidsportefeuille. De werkgroepen in het Europees Parlement zullen de beoogde Eurocommissarissen op hun beleidsgebied bevragen voordat het Parlement plenair over de goedkeuring van de Commissie stemt.
De toekomst van Europa
Zodra de installatie van het Europees Parlement en de Europese Commissie is beklonken, zullen de nieuwe Europese beleidsmakers zich buigen over de Europese prioriteiten in de aankomende jaren. Blijft de ambitie van de Green Deal, met de doelstelling om de EU tegen 2050 klimaatneutraal te maken, bijvoorbeeld gehandhaafd? Hoe zal Europa omgaan met verdere digitalisering en hoe reageert het op geopolitieke ontwikkelingen elders? En natuurlijk, wat gebeurt er met regionaal beleid en in het bijzonder met het cohesiebeleid?
Onze rol in Europese ontwikkeling
Wij hopen dat de regio belangrijk blijft en dat de Europese regionale beleidsmakers oog hebben en houden voor place based policies zoals ook de High Level Group on the Future on Cohesion adviseert. Een innovatieve, groene en weerbare Europese economie met een goede concurrentiepositie in de wereld, waar alle regio’s aan bijdragen en van kunnen profiteren, zou volgens ons het streven moeten zijn. Vanuit ERAC blijven we dit op de voet volgen.