Nieuwe Europese Commissie Von der Leyen II: Wat staat Europa te wachten?

De afgelopen maanden zijn de voorbereidingen voor de nieuwe Commissieperiode afgerond, inclusief de hoorzittingen in het Europees Parlement. De focus ligt nu op de toekomst: van het onderhandelen over een nieuw Meerjarig Financieel Kader (MFK) tot het versterken van Europa’s positie op het wereldtoneel. Tegelijkertijd zijn er grote uitdagingen, zoals geopolitieke spanningen, een veranderend economisch landschap en de noodzaak voor technologische vooruitgang.

Voor de nieuwe Commissieperiode heeft Von der Leyen haar politieke richtlijnen gedeeld afgelopen zomer. Ze belichtte zeven thema’s die de komende jaren prioriteit krijgen, waaronder duurzame groei, veiligheid en een democratisch Europa. Voor elk van die thema´s presenteert ze een reeks voorlopige plannen die ze komende periode wil gaan ontwikkelen en uitvoeren. In dit artikel gaan we dieper in op de beoogde ontwikkelingen voor twee belangrijke onderwerpen waar de nadruk sterk op komt te liggen: het economisch concurrentievermogen van Europa en defensie.

Duurzame groei en economisch herstel

Europa staat voor de uitdaging om haar positie in de wereldeconomie te versterken. De afhankelijkheid van andere landen, zoals de Verenigde Staten en China, voor essentiële grondstoffen en technologieën maakt Europa kwetsbaar. Dit terwijl Europa economisch achterop dreigt te raken ten opzichte van die landen. De nieuwe Commissie zet daarom in op het stimuleren van duurzame economische groei en innovatie. Deze aanpak sluit nauw aan bij de bevindingen van het rapport van Mario Draghi, waarin onder andere het belang van minder regeldruk en een sterkere interne markt wordt benadrukt.

Een nieuw Europees welvaartsplan

Om de interne markt te versterken en ondernemerschap te stimuleren, werkt de Commissie aan een Europees welvaartsplan. Dit plan moet bedrijven en met name het midden- en kleinbedrijf (MKB), helpen door regelgeving eenvoudiger en minder belastend te maken. Innovatieve bedrijven krijgen daarbij speciale aandacht, met een nieuwe juridische EU-status die harmonisatie en eenvoud in regelgeving moet bieden. Dit weerspiegelt ook de oproep van Draghi om belemmeringen voor bedrijven weg te nemen en economische groei te stimuleren.

Duurzame industrie en energie

De groene transitie blijft een belangrijk aandachtspunt en de uitvoering van de Europese Green Deal wordt voortgezet en verder uitgebreid. In de eerste 100 dagen van het nieuwe mandaat van Von der Leyen II, wordt een ‘Schone Industrial Deal’ voorgesteld. Dit initiatief versnelt de verduurzaming van Europese industrieën en bundelt investeringen in schone technologieën via de ‘Industrial Decarbonisation Accelerator Act’. Von der Leyen wil de hoge energieprijzen in Europa aanpakken door het opzetten van een Energie Unie, met investeringen in schone energie-infrastructuur.

Ook circulaire economie krijgt een impuls met een nieuwe wet die het gebruik van secundaire grondstoffen stimuleert. Dit moet niet alleen de milieubelasting verlagen, maar ook Europa’s afhankelijkheid van grondstoffenimport verminderen.

Digitale technologie en cybersecurity

Digitale technologie wordt een belangrijk instrument voor economische groei. Binnen de eerste 100 dagen introduceert de Commissie een Europees actieplan voor cybersecurity in de gezondheidszorg. Daarnaast komt er een’ AI Factories Initiative’, dat supercomputing-capaciteit voor kunstmatige intelligentie ontwikkelt om industriële toepassingen te ondersteunen. Europa wil ook vooroplopen in AI-onderzoek door een European AI Research Council op te richten, geïnspireerd op CERN.

Sinds de oorlog in Oekraïne is het belang van defensiesamenwerking in Europa duidelijker dan ooit. De geopolitieke realiteit vraagt om een gezamenlijke aanpak en de nieuwe Commissie werkt daarom aan een Europese Defensie Unie.

Een van de eerste stappen in deze richting is de publicatie van een White Paper over de toekomst van Europese defensie. Hierin worden de belangrijkste prioriteiten en strategieën vastgelegd. Een belangrijke focus ligt op het vergroten van militaire capaciteit in de lidstaten en het versterken van de defensie-industrie.

Europese defensie-industrie versterken

Om de defensiecapaciteit te vergroten, bouwt de Commissie aan het ‘European Defence Fund’. Dit fonds richt zich op grensoverschrijdende projecten en gezamenlijke investeringen in militaire technologie. Daarnaast wordt het ‘European Defence Industry Programme’ opgezet, dat lidstaten ondersteunt bij gezamenlijke inkoop en bij het dichten van de grootste leemtes in militaire paraatheid.

Veiligheid en grensbeheer

Naast defensie richt de Commissie zich op kritieke communicatie en grensbeheer. Dit omvat nieuwe strategieën om gezamenlijke bedreigingen aan te pakken en de veiligheid van Europese burgers te garanderen.

De nieuwe Europese Commissie heeft een ambitieus programma dat Europa economisch, technologisch en geopolitiek sterker moet maken. Terwijl deze plannen vorm krijgen, zullen ook de gevolgen voor Nederland en andere lidstaten duidelijk worden. Voor bedrijven en organisaties is het belangrijk om zich tijdig voor te bereiden op nieuwe regels, subsidies en investeringsmogelijkheden. In een volgend artikel gaan we daarom dieper in op de ontwikkeling en kansen van het nieuwe Meerjarig Financieel Kader.