Opinie: Nederland moet wél Europees geld aanvragen voor Nationaal Herstelplan onder de Europese RRF
In het voorlopige akkoord op de Europese begroting 2021-2027 biedt het ‘RRF’ (Recovery and Resilience Facility) zo’n 5 miljard euro voor een nationaal herstelplan in Nederland. Het Nederlands kabinet vindt het opstellen van zo’n plan ‘lastig’, zo berichtte de NOS. Hoe kan het nu lastig zijn 5 miljard euro op te halen uit Brussel, uit een pot waarmee het Nederlands kabinet heeft ingestemd?
Boemerang-effect
Het huidige kabinet wil geen plannen opstellen die pas worden ingediend onder het volgende kabinet. Wij zien echter ook dat Nederland heeft afgedwongen dat die herstelplannen hervormingen volgens Europese aanbevelingen moeten bevatten én dat de plannen door lidstaten onderling beoordeeld worden. Wanneer Nederland met het herstelplan geen gehoor geeft aan de Europese aanbevelingen, komt deze eis als een boemerang terug in wijzende vingers van andere lidstaten. Discussies over hervormingen zijn moeilijk. We begrijpen dat een nationaal herstelplan dus géén ‘nieuw beleid’ kan inhouden, niet vanuit politieke akkoorden en niet met verkiezingen in aantocht.
Beperkte middelen
We hebben het over een relatieve omvang van 0,25% in de Rijksbegroting. Dan lijkt het ons in lijn met de Europese voorschriften perfect proportioneel om te motiveren dat het herstelplan zich dan volledig richt op financiering van maatregelen die in het Klimaatakkoord al zijn voorzien. Zet daarbij de uitleg dat de beperkte middelen het niet toelaten andere uitdagingen in Nederland in dit plan op te nemen. Breng daarbij over het voetlicht dat er met het pensioenakkoord, de Commissie Borstlap en al in gang gezette versobering van de hypotheekrenteaftrek al belangrijke en door de EU gewenste hervormingen gaande zijn.
Veel geld maakt veel krachten los
In percentage klein, in euro’s groot. Veel geld maakt veel krachten los. De miljarden uit het Europees Herstelfonds bestaan náást het Nationaal Groeifonds, náást de nationale begroting, náást andere Europese programma’s, náást regionale budgetten. Dit vraagt een samenhangende positionering op inhoud, maar ook op voorwaarden waarmee moet worden gemanoeuvreerd.
Ambitieuze plannen
Op allerlei plekken in Nederland bestaan ambitieuze plannen op uitdagingen in economie, in energietransitie, in bereikbaarheid, in veiligheid, in de arbeidsmarkt. Alle plannen bij elkaar overstijgen de beschikbare budgetten ruimschoots. Ook met vijf miljard herstelfonds is er niet genoeg geld, maar het helpt zeker in de portemonnee.
‘Shopgedrag’ voorkomen
Door verschillende opgaven in de verschillende fondsen te adresseren, voorkom je ‘shopgedrag’ en maximaliseer je impact. Het Nederlands kabinet kan hierin het voortouw nemen door met een nationaal herstelplan positie in te nemen. Bijvoorbeeld verduurzaming van de gebouwde omgeving – in lijn met het Klimaatakkoord – onder het RRF. Bijvoorbeeld innovatie en R&D onder EFRO. Bijvoorbeeld onderzoeksfaciliteiten onder het Groeifonds. Human capital en de arbeidsmarkt onder ESF. Specifieke uitdagingen in de meest vervuilende industrie onder JTF. En ga zo maar verder.
Versnelling op nationale opgaven
De middelen zijn een onmisbare aanvulling op regionale plannen die voor uitvoering klaarliggen en door corona vertraging oplopen. De Europese middelen geven dan een versnelling op vele nationale opgaven, zoals het klimaatakkoord en de energietransitie. Met duurzame impact op werkgelegenheid, leefbaarheid en milieu.
Investeren in regionale ontwikkelingen
Wij zien ruimte de herstelmiddelen te investeren in regionale ontwikkelingen, óók wanneer het Nederlands herstelplan beperkt maatregelen op gevoelige onderwerpen omvat. Binnen bestaande politieke kaders een sterk herstelplan dat proportioneel is, zinvol is en een verruiming biedt van investeringsruimte in de vooruitgang van Nederland. Vast geen hele makkelijke weg, maar wel een begaanbare weg.
