Den Haag slaat handen ineen met London, Manchester en Milaan
Stedelijke ontwikkeling en revolverende fondsen zijn twee zeer actuele onderwerpen in Europa en staan ook in de gemeente Den Haag hoog op de agenda. Reden voor de gemeente om als leadpartner deel te nemen aan Revolving Investment Cities Europe (RICE). Samen met de Europese Investeringsbank en de drie partnersteden London, Manchester en Milaan wil de gemeente komen tot een multi-regionaal, revolverend investeringsmodel voor stedelijke ontwikkeling.
Geïnvesteerd geld vloeit terug naar de bron
Ton Overmeire is als fondsmanager van het Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag (HEID) betrokken bij RICE. Hij vindt het project belangrijk en zinvol: “Ten eerste omdat Europees geld momenteel enorm versnippert in allerlei kleine fondsen voor stedelijke ontwikkeling, terwijl veel steden in de basis voor dezelfde opgaven staan – denk aan de energietransitie, infrastructuur, huisvesting en werkgelegenheid. Ten tweede omdat Europa steeds meer revolverend wil financieren, wat inhoudt dat het geïnvesteerde geld uiteindelijk terugvloeit naar de bron. Dat vraagt om een ander financieringsmodel waarin ook private partijen worden aangetrokken.”
Instrumentarium uitbreiden
Europese samenwerking met steden uit andere lidstaten is niet nieuw voor Den Haag: al in 2012 was de gemeente met tien andere steden actief partner in het CSI Europe project. Dit leidde tot de oprichting van HEID en twee revolverende ontwikkelingsfondsen: het Energiefonds Den Haag (ED) en het Fonds voor Ruimte en Economie Den Haag (FRED). “CSI Europe heeft ons veel geleerd over hoe je als gemeente een succesvolle revolverende fondsenstructuur kunt neerzetten”, vertelt Overmeire. “Onmiddellijk was er de intentie om de beschikbare middelen op te schalen. Ook de Europese Investeringsbank wilde het instrumentarium voor stedelijke ontwikkeling uitbreiden. De andere steden die daarop zijn ingestapt zijn London, Manchester en Milaan.”ens en –doelstellingen vorm krijgen met Europese middelen.”
Blauwdruk voor andere regio’s
De eerste projectfase bestond uit een inventarisatie naar de gemeenschappelijke financieringsbehoefte van steden. “Om een voorbeeld te geven: Den Haag is bezig met de overgang van gas naar geothermie. Dat vergt een forse investering met een lange terugverdientijd. De lessen die wij nu leren, kunnen voor andere steden en regio’s in Europa als blauwdruk dienen. Andersom heeft het London Green Fund bijna tien keer zoveel geld in kas als het Energiefonds Den Haag. Wij willen graag van London leren hoe ze dat fonds hebben opgezet. Het gaat uiteindelijk om kennisdeling, met elkaar en met de Europese Investeringsbank, zodat de publieke gelden die bestemd zijn voor stedelijke ontwikkeling beter kunnen worden benut.”
Lokaal maatwerk
De tweede fase in het RICE-project is het meeschrijven aan een investeringsmodel voor de programmaperiode 2021-2027. Als lead partner neemt de gemeente Den Haag hierin het voortouw. “Dit project biedt ons de kans om in Brussel aan de tekentafel te zitten. Onze belangrijkste aanbeveling aan de Europese Commissie en de EIB is om minder te sturen op inhoud. Op het gebied van stedelijke ontwikkeling is in de huidige programmaperiode bijvoorbeeld bepaald dat er niet geïnvesteerd mag worden in toerisme en winkelgebieden, terwijl daar voor de werkgelegenheid in Den Haag juist heel veel kansen liggen. Wij pleiten daarom voor een fondsstructuur die aan de ene kant voldoende schaal en massa heeft om interessant te zijn voor banken en andere private investeerders, maar aan de andere kant voldoende ruimte biedt voor lokaal maatwerk.”
De rol van ERAC
ERAC is vanaf het begin betrokken geweest bij RICE; eerst bij de onderhandeling met de Europese Commissie over de toekenning en het uitwerken van een samenwerkingsmodel met de partnersteden, daarna was ERAC betrokken als projectcoördinator. In die rol heeft onze adviseur alle contacten tussen de coalitiepartners onderhouden, workshops voorbereid, vergaderingen voorgezeten en toezicht gehouden op de voortgang en uitgaven van de partners. Inhoudelijk draagt ERAC tevens bij aan de ontwikkeling van het nieuwe investeringsmodel. “ERAC heeft in Den Haag aan de wieg gestaan van HEID”, aldus Overmeire. “Ze hebben een uitgebreide en voor ons bewezen expertise in revolverende fondsen en projectmanagement. Ik vind het een toegevoegde waarde dat ERAC altijd duidelijk is over wat je als opdrachtgever mag verwachten. Ze zeggen van tevoren wat ze kunnen, en vervolgens doen ze dat ook.”