Home
Referentie
Revolverende fondsen

Ex ante assessment voor vroege fase innovatie-
financiering in Groningen en Emmen

Hoe zorg je dat innovatieve bedrijven in een regio waar de economie onder druk staat tóch kansen krijgen om door te groeien?

In opdracht van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) bracht ERAC met een ex ante assessment het investeringsgat in Groningen en Emmen in kaart en werkte aan een strategie voor nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid.

Nieuwe kansen voor inwoners en ondernemers

De energietransitie raakt ons allemaal, ook in economisch perspectief,  maar niet overal even hard. In Groningen en Emmen komt de omslag extra zwaar aan. Door decennialange gaswinning en de sterke afhankelijkheid van energie-intensieve industrieën staat de regionale economie onder druk. Voor inwoners ontstaan mogelijkheden om in nieuwe sectoren aan de slag te gaan, en voor ondernemers biedt de transitie de kans hun markten en verdienmodellen toekomstbestendig te maken.

Om deze transitie eerlijk te laten verlopen, stelt de Europese Unie via het Just Transition Fund (JTF) middelen beschikbaar. Daarmee kunnen regio’s niet alleen compenseren, maar vooral investeren in nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid.

De vraag naar passende financiering

Een belangrijk aandachtspunt in Groningen en Emmen is de toegang tot kapitaal voor innovatieve startups en jonge bedrijven. Juist in de vroege ontwikkelfase, wanneer ideeën nog getest, gevalideerd en opgeschaald moeten worden, is financiering moeilijk te vinden. Traditionele banken en investeerders stellen zich risicomijdend op, terwijl financiering in deze fase noodzakelijk is om bedrijven door deze meest risicovolle fase heen te helpen. Zonder kapitaal verdwijnen veelbelovende initiatieven te vroeg van het toneel.

Een revolverend fonds, gericht op vroege fase innovatiestimulering, kan dit gat vullen. Het maakt middelen vrij om ondernemers te helpen met de eerste, vaak meest risicovolle stappen, waarna andere investeerders kunnen aansluiten.

De opdracht aan ERAC

Voordat een dergelijk fonds kan worden opgezet, schrijft Europese regelgeving voor dat er een ex ante assessment wordt uitgevoerd. Dit is een diepgaand onderzoek naar nut, noodzaak en impact van een fondsinstrument. Het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) vroeg ERAC om dit onderzoek te doen. Daarbij brachten wij in kaart of er daadwerkelijk sprake is van een investeringsgat, hoe groot dat gat is en welke investeringsstrategie het beste aansluit op de behoefte in de regio.

“Wij hebben ERAC ingeschakeld vanwege hun ervaring en bewezen expertise met Financiële Instrumenten gefinancierd vanuit Europese structuurfondsen.”

Danny Kerstholt
Programmabeheerder - Samenwerkingsverband Noord-Nederland

Onze aanpak

Het assessment bestond uit een combinatie van deskresearch, gesprekken, analyses en modellering. Zo konden we een breed en betrouwbaar beeld schetsen.

  • We verdiepten de uitkomsten van een eerder kapitaalmarktonderzoek voor Noord-Nederland.
  • We brachten de actuele projectenpijplijn in kaart: welke startups en innovatieve bedrijven zijn actief, in welke fase bevinden zij zich en welke kapitaalbehoefte hebben zij?
  • We spraken met ondernemers, experts en financiers om praktijkervaring en marktinzichten te verzamelen.
  • Met een Monte Carlo-analyse rekenden we verschillende scenario’s door om de omvang van het investeringsgat en de risico’s voor de markt te kwantificeren.

Hieruit bleek dat startups in de TRL-fasen 3 tot en met 6 moeilijk toegang hebben tot passende financiering. Het investeringsgat werd concreet zichtbaar gemaakt, en we schetsten de contouren van een investeringsstrategie die erop gericht is dit gat zo goed mogelijk te dichten.

“ERAC heeft het traject gekenmerkt door een professionele én pragmatische aanpak. Er werd tempo gevraagd en dat konden zij leveren, zonder concessies te doen aan kwaliteit.”

Danny Kerstholt
Programmabeheerder - Samenwerkingsverband Noord-Nederland

Onderzoek dat deuren opent

Het assessment had directe gevolgen. Mede dankzij dit onderzoek werd binnen het JTF-programma Groningen-Emmen een call opengesteld voor de kapitalisatie van revolverende fondsen die zich richten op vroege fase innovatiefinanciering. Voor jonge innovatieve bedrijven betekent de oprichting van een dergelijk fonds dat er perspectief komt. Een startup in duurzame chemie of slimme energiesystemen bijvoorbeeld hoeft minder afhankelijk te zijn van schaars seedkapitaal of incidentele subsidies. Voor beleidsmakers betekent het dat de JTF-middelen niet alleen compenseren, maar structureel bijdragen aan een nieuw economisch fundament.

Een stap naar een rechtvaardige transitie

Met deze assessment hielp ERAC niet alleen om te voldoen aan de Europese vereisten, maar ook om beleid en praktijk dichter bij elkaar te brengen. We maakten zichtbaar waar de knelpunten liggen en hoe middelen zo effectief mogelijk kunnen worden ingezet. Zo draagt ons werk bij aan een meer rechtvaardige energietransitie, waarbij nieuwe bedrijvigheid wordt gestimuleerd, werkgelegenheid behouden blijft en de regio klaar wordt gemaakt voor een duurzame toekomst.

Hoe dit ook voor u kan werken
De ex ante assessment voor SNN laat zien dat zorgvuldig onderzoek en strategie kunnen leiden tot tastbare vervolgstappen richting een sterker innovatief ecosysteem. Wilt u weten hoe Europese middelen ook in uw regio ingezet kunnen worden om ondernemers en innovatie verder te brengen? Neem gerust contact met ons op, we denken graag mee.

Vragen?
Wij helpen u graag verder.
Neem contact op