Steunmaatregelen tijdens het coronavirus: wat betekent dit voor uw organisatie?
De ontwikkelingen volgen elkaar in nauwelijks bij te houden tempo op. Zowel die van het Corona-virus zelf als de maatregelen die de overheid aankondigt. Politiek links en rechts, werkgevers en werknemers, iedereen lijkt zich vooralsnog te kunnen vinden in de door Den Haag genomen beslissingen. Waarschijnlijk deels omdat crisis verbroedert, deels omdat we zelf ook allemaal niet weten wat wijsheid is.
De overheid heeft dan ook een stevig en niet eerder vertoond pakket van maatregelen aangekondigd om ‘de economie’ te ondersteunen. Fiscale regelingen, tegemoetkoming in loonkosten, ondersteuning van zelfstandigen; direct en indirect worden zowel werkgevers als werknemers beschermd. Alle maatregelen zijn in ieder geval vergaand, ruim en soepel. Wellicht met de gedachte zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Ook snelheid is hierbij een van de rode draden. Trage besluitvorming is geen optie in een crisissituatie.
Snelheid cruciaal
Het is dan ook juist die snelheid in combinatie met praktische uitvoerbaarheid die cruciaal is. In dit kader is het van belang in te zoomen op de verruiming van de MKB-borgstellingsregeling (BMKB) en de Garantie Ondernemersfinanciering-regeling (GO). Kort gezegd vergemakkelijkt de overheid bij beide kredietverlening door banken door garanties af te geven. De gedachte is dat banken makkelijker overgaan tot financiering als zij meer zogenaamde dekking op het uitstaande krediet hebben. Hier zit zeker een kern van waarheid in; net als bij de NHG op woninghypotheken geeft extra dekking de bank meer comfort en vergemakkelijkt het in die zin een kredietbeoordeling.
Dat betekent echter niet dat banken nu ‘zomaar’ krediet verstrekken aan iedere ondernemer die zich meldt met de brief van minister Wiebes in de hand. Er zal nog steeds op kredietwaardigheid van de onderneming worden getoetst en die zal ook nu nog doorslaggevend zijn. Banken zullen dat willen én moeten beoordelen. Per geval, zoals wij als spaarders en belastingbetalers (en daarmee redders in nood) van hen verwachten. Die voorzichtigheid is geen verwijt maar de rol die banken innemen in de wereld van financiering. Zij zijn risico-avers en moeten dat ook zijn. Net als u en ik weten zij ook niet hoelang deze crisis aanhoudt. Tot 6 april? Waarschijnlijk niet. En hoe staat de economie er dan voor?
Rol overheid nóg concreter
Misschien zal de rol van de overheid dan ook hier nóg concreter moeten worden. Juist als de crisis langer aanhoudt, als de rek die de fiscale en andere regelingen geven niet meer volstaat. En, hoewel in praktische zin zeker van belang, is de kernvraag daarbij niet eens zozeer bij welke instantie de ondernemers zich kunnen melden (hun bank, hun gemeente, het ministerie, of bijvoorbeeld de Regionale Ondernemingsmaatschappijen die al bekend zijn met het verstrekken van meer risicodragende leningen?). De vragen die gesteld moeten worden zijn:
1) Hoe uitgebreid gaat de beoordeling van het verzoek tot hulp zijn?
Dit varieert tussen ‘uw sector heeft last van de Corona-beperkingen dus u komt in aanmerking voor EUR X krediet’ en ‘er dient een volledige analyse van uw kredietwaardigheid uitgevoerd te worden voor er wordt besloten of en zo ja hoeveel krediet u krijgt’. Ofwel snelheid en daarbij geaccepteerde mogelijke overfinanciering versus een langer durend maar zorgvuldig uitgevoerd proces zijn de afwegingen. Wat is wijsheid? Beide keuzes hebben voor- en nadelen en beide leiden mogelijk tot onvoorziene kosten. Maar dat hoort helaas bij een crisis, ook hier gelden de woorden van de premier ‘met 50% van de kennis 100% van de beslissingen nemen’.
2) Wie voert die beoordeling uit?
Dit is meer een loketvraag. Wie beoordeelt de verzoeken tot krediet van de getroffen ondernemers? Besteedt de overheid die uit aan bijvoorbeeld banken (zoals het geval is bij de BMKB- en GO-regeling), of doet zij dat zelf (bijvoorbeeld via de eerdergenoemde ROM’s)?
Waarschijnlijk zal het noodlijdende ondernemers weinig verschil maken. Zolang zij maar snel en voldoende hulp krijgen om deze crisisperiode te kunnen overleven. De keuze van de overheid zal moeten zijn hoe adequaat en efficiënt zij het proces wenst te laten verlopen en hoe coulant zij tegelijkertijd wenst te zijn. De vraag of zij zelf de kredietverstrekker is of dat dat via de banken loopt. Duidelijk is dat er hoe dan ook voldoende capaciteit moet zijn om alle verzoeken tot hulp te verwerken en dat het niet blijft bij plannen en goede bedoelingen. Coulance en zorgvuldigheid in de beoordeling zijn daarbij communicerende vaten in de praktische uitvoerbaarheid en het slagen van de operatie. Net als bij de bestrijding van het Corona-virus zelf is ook het voorkomen van een economisch domino-effect van belang.
