Klimaatconferentie Sharm-el-Sheikh teleurstellend. En nu?

Als adviseur van ERAC, spreek ik veel ondernemers en beleidsambtenaren van verschillende overheidsorganisaties die dringend wat aan de grootste crisis van onze generatie willen doen. Nederland speelt slechts een marginale rol op het wereldtoneel, gedomineerd door grote vervuilers zoals China, Verenigde Staten en India. Daarom is het is het volgens mij tijd om als Nederland op een ander vlak een hoofdrol te pakken. Door bedrijven én overheden de ruimte te geven om te pionieren en te innoveren, kunnen we ervoor zorgen dat Nederland dé koploper wordt op het gebied van duurzaamheid en de energietransitie.

Duidelijkheid geeft perspectief

Een helder en consistent overheidsbeleid met een perspectief op de lange termijn is daarbij essentieel. Bedrijven en lokale overheden willen alleen investeren in duurzame innovaties en maatregelen als zij de garantie hebben dat de regels niet continu veranderen. Het is noodzakelijk om hier binnen de Tweede Kamer brede consensus over te verkrijgen. De regering moet duidelijker uitleggen wat binnen de huidige wetten en regels mogelijk is én -net zo belangrijk- wat het Nederland op de lange termijn kan opleveren. Met heldere regels en de wil om verouderde wetten aan te passen, wordt het weer interessant voor Nederlandse en buitenlandse bedrijven om te investeren in innovaties. Zo wordt het voor lokale overheden ook makkelijker om innovatieve duurzaamheidsprojecten daadwerkelijk aan te jagen.

De regering heeft nog andere belangrijke middelen in handen om van Nederland weer een echt gidsland te maken; de verschillende nationale en Europese financieringsinstrumenten. Door deze instrumenten beter aan te laten sluiten op het eerder geschetste duidelijke overheidsbeleid, wordt het makkelijker om de koplopers op het gebied van duurzaamheid écht de ruimte te geven om te innoveren. Het aanjagen van innovaties via financieringsinstrumenten is van groot belang, omdat risico’s beter belegd zijn als een innovatie in de praktijk toch niet succesvol blijkt. De financieringsinstrumenten bestaan al, we hoeven ze ‘alleen maar’  beter te benutten.

Financiering van innovatie

Zoals uit vele onderzoeken (o.a. van het CBS) blijkt, zit de echte innovatiekracht bij het MKB en worden daar de innovaties ontwikkeld die Nederland verder kunnen helpen. Uit de gesprekken die ik en mijn collega’s hebben, blijkt dat MKB-partijen vaak wel willen, maar worden afgeremd doordat zij niet over de financiële middelen beschikken om op volle snelheid te kunnen ontwikkelen. Zonder hulp vinden ze de weg naar de verschillende financieringsinstrumenten en subsidies maar moeizaam. Precies waarom de overheid de weg naar de instrumenten en subsidies makkelijker vindbaar moet maken en beter aan laten sluiten bij de behoeftes van het MKB. Instrumenten worden nu nog als te complex ervaren en de verantwoording als een belemmering. ERAC kan hen weliswaar hierbij ondersteunen, maar veel liever zien wij dat de regelingen worden aangepast, zodat veel meer partijen gebruik kunnen maken van de instrumenten en subsidies. Op die manier stijgt de concurrentie en blijven de beste voorstellen over. Het beter ontsluiten en aanpassen van de instrumenten heeft als ander bijkomend voordeel dat het interessanter wordt voor grotere financieringspartijen om in te stappen. Dit kan door grote bedrijven in de MKB-innovaties te laten investeren, maar ook door bij grotere financieringskansen de verplichting op te nemen om met MKB-partijen samen te werken. Hierdoor ontstaat in Nederland een steeds interessanter investeringsklimaat.

Voorafgaand aan de klimaattop in Egypte gaf minister Kaag aan dat overheden niet alleen de kar kunnen trekken en het grote geld nodig hebben om de transitie te laten slagen en de opwarming van de aarde af te remmen. Ik vind het veel te makkelijk om naar het ‘grote geld’ te wijzen, zonder dat het beleid hierop is aangepast. Als Nederland het beleid op orde heeft, dan volgen de grote partijen vanzelf. Geef MKB-ondernemers en lokale overheden de ruimte en het vertrouwen om te investeren, zodat zij hiermee rekening kunnen houden in hun lange termijn beleidsplannen en dus vooraf weten dat de investeringen uiteindelijk terugverdiend kunnen worden.