Actueel
STEP-initiatief, een volgende stap om Europa’s strategische autonomie te versterken.
De Europese Commissie is vastbesloten de concurrentiekracht van Europese bedrijven te vergroten, vooral in het licht van oneerlijke concurrentie van zwaar gesubsidieerde bedrijven uit andere werelddelen. Een van de baanbrekende initiatieven om dit te realiseren, is het Strategic Technologies for Europe Platform (STEP). Adviseur Steven Berens licht toe, hoe dit initiatief niet alleen invloed heeft op de koers van Europa’s technologische positie, maar ook directe kansen kan bieden voor uw bedrijf of organisatie.
Het STEP-initiatief bevindt zich momenteel in de schijnwerpers, aangezien ministers van de 27 EU-lidstaten op 10 januari een gedeeltelijk onderhandelingsstandpunt hebben bereikt. Dit voorstel, bedoeld om het leiderschap van de EU op het gebied van deep-tech, clean-tech en bio-tech te versterken, is een krachtige stap in de richting van Europa’s strategische autonomie.
Europa heeft de afgelopen jaren te maken gehad met diverse uitdagingen, zoals hoge inflatie, de impact van COVID-19, stijgende rentes en energiekosten. Deze factoren hebben de Europese industrie hard geraakt, waardoor de noodzaak van een samenhangend beleid en investeringen in strategische technologieën is toegenomen.
”Een krachtig antwoord op Europese uitdagingen: het STEP-platform als katalysator voor innovatie.
Investeringen in innovatie
Met het STEP-voorstel wil de Europese Commissie geld steken in de Europese industrie, vooral in technologieën die essentieel zijn voor de overgang naar digitale en duurzame ontwikkelingen. Dit sluit goed aan bij de Europese strategie voor economische veiligheid, waarin de Commissie chips, kunstmatige intelligentie, kwantum en genetische modificatie als kritiek heeft bestempeld.
Daarmee neemt Europa een vergelijkbare benadering als andere landen aan door een actief industriebeleid te voeren voor essentiële technologieën, met als doel de eigen autonomie te versterken. Volgens de Commissie is de sleutel tot dit streven het bevorderen van investeringen. Daarom beoogt de Europese Commissie met het STEP-voorstel investeringen te bevorderen ter ondersteuning van de ontwikkeling en productie van de volgende technologieën:
• Deep Tech en digitale technologieën zoals micro-elektronica, kunstmatige intelligentie, cybersecurity, robotica, 5G en high-performance-, quantum-, cloud- of edge-computing,
• Schone technologieën zoals hernieuwbare energie, slimme energienetwerken, duurzame brandstoffen, waterzuivering, geavanceerde materialen, duurzame winning van kritieke grondstoffen en afvang, opslag en hergebruik van CO2.
• Biotechnologieën zoals biomoleculen, geneesmiddelen, medische technologieën, biotechnologie voor gewassen en biomanufacturing.
(Meer dan) €10 miljard voor integraliteit en synergiën tussen programma’s?
Het STEP-voorstel moet ervoor zorgen dat projecten in deze strategische technologieën makkelijker gefinancierd kunnen worden onder de verschillende programma’s zoals InvestEU, Horizon Europe en Digital Europe. Tegelijkertijd worden de Europese lidstaten aangemoedigd om hun prioriteiten binnen cohesieprogramma’s en de Herstel- en Veerkracht Faciliteit opnieuw vast te stellen door middel van prikkels voor zowel voorfinanciering als cofinanciering.
Bovendien heeft de Commissie een aanzienlijk budget beschikbaar dat zij wil inzetten als aanvulling op bestaande programma’s. Met de extra €10 miljard wil de Commissie de budgetten voor InvestEU (€3 miljard), Horizon Europe (€0,5 miljard), InnovationFund (€5 miljard) en het European Defence Fund (€1,5 miljoen) verhogen. Volgens het Europees Parlement, dat het voorstel in oktober heeft behandeld, is zelfs dat bedrag onvoldoende. Zij pleiten voor een bedrag van €13 miljard.
”Profiteer van het STEP-voorstel in uw regio.
Wat betekent dit voor ERAC en voor u?
- Effect van het STEP-voorstel op regionale ontwikkeling
Hoewel de landen in Europa nog moeten beslissen over het voorstel, is het STEP-initiatief deels gericht op het stimuleren van opkomende regio’s en overgangsregio’s, zoals Friesland, Drenthe en Flevoland. Op het eerste gezicht lijkt het STEP-voorstel misschien minder belangrijk voor andere Nederlandse overheden, kennisinstellingen of ondernemers. Toch is het ook voor hen van groot belang.
De nadruk van de Commissie op deze technologieën zal waarschijnlijk ook invloed hebben op het beleid en de programma’s op nationaal en regionaal niveau. Dit is nu al merkbaar in de Cohesiefondsen, waarin de technologieën uit het STEP-voorstel ruimschoots aan bod komen in het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en het Just Transition Fund. Ook investeert Nederland juist in die ecosystemen waar de commissie de nadruk op legt. Als ERAC zijn wij in diverse rollen betrokken binnen deze ecosystemen. Wij helpen ze met het uitvoeren van programma’s, projecten en bedenken nieuwe ideeën om het maximale uit Europese kansen te halen.
- Voortzetting van de strategie: STEP-initiatief in actie
Met het STEP-initiatief zet de Commissie vooral de ingeslagen weg voort. Belangrijke kenmerken zoals de focus op strategische sectoren, aandacht voor cohesie en het vergroten van samenwerking tussen programma’s komen ook elders in ons werk naar voren.
- Concrete voorbeelden: Regional Innovation Valleys
Een concreet voorbeeld hiervan zijn de eerder genoemde Regional Innovation Valleys. Binnen twee programma’s (I3 en Horizon Europe) zet de Commissie zich in voor samenwerking tussen innovatieve en minder innovatieve regio’s op vijf prioriteitsgebieden. ERAC heeft bijvoorbeeld in oktober 2023 een consortium van vijf ambitieuze regio’s begeleid op het gebied van Life Sciences & Health. Daarnaast ondersteunen we initiatieven van Quantum Delta en Photon Delta voor meer Europese samenwerking.
We zien hier mogelijkheden voor de Nederlandse regio’s en ecosystemen om in Europa een leidende rol te vervullen. Samenwerking vanuit regionale kracht, waar complementaire Europese regio’s het verschil kunnen maken en gezamenlijk autonoom kunnen doorgroeien. De Europese Commissie opent deuren met overvloedige kansen in de komende jaren, en met onze dienstverlening staan we klaar om u hierin te ondersteunen.
Ontdek ook uw kansen
ERAC volgt nauwgezet de ontwikkelingen rondom het STEP-voorstel en andere instrumenten die Europa biedt voor regionale impact. Benieuwd naar de overvloed aan mogelijkheden die dit met zich meebrengt? Aarzel dan niet en neem direct contact met mij op.
Steven Berens
stevenberens@erac.nl
06- 57 61 48 97
“Europa biedt veel kansen maar is complex. Het vertalen van beleidsambities op het vlak van bijvoorbeeld digitalisering of duurzaamheid naar concrete projecten en programma’s met maatschappelijke impact, daar krijg ik energie van! Die weg is vaak niet zonder drempels. Als adviseur bij ERAC ga ik aan de slag om samen met u die drempels weg te nemen.”
Meer artikelen
Het 9e Cohesieforum: Een reflectie op Europees samenwerkingsbeleid
ERAC versterkt haar team van partners
